Το παραμύθι της «επιστροφής των καταθέσεων»

(του Γιώργου Δελαστίκ)

Εκνευριστική έχει καταντήσει πλέον αυτή η ιστορία με τους αλλεπάλληλους ανά μήνα κυβερνητικούς πανηγυρισμούς για τη διαβόητη «επιστροφή των καταθέσεων» στις ελληνικές τράπεζες. Αντιλαμβανόμαστε την πολιτική σκοπιμότητα της καλλιέργειας τεχνητού κλίματος αισιοδοξίας μήπως... στραβωθεί κανένας αφελής και καταθέσει τα λεφτά του στην τράπεζα, αλλά δεν είναι ανάγκη να χειρίζεται τόσο προκλητικά το θέμα η κυβέρνηση σαν να απευθύνεται σε ηλιθίους. Κανένας λόγος αλαλαγμών δεν υπάρχει.

Το πολύ πολύ ένας στεναγμός ανακούφισης και «δυστυχούς παρηγορίας» που η μείωση -ναι, η μείωση!- των καταθέσεων κατά τη διάρκεια του 2012 δεν ήταν τόσο μεγάλη όσο κατά τη διάρκεια του 2010 και του 2011! Τίποτα περισσότερο! Ας δούμε καλύτερα τους αριθμούς βάσει των στοιχείων της Τράπεζας της Ελλάδος. Την 1η Ιανουαρίου του 2012 το σύνολο των καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες ανερχόταν στα 168,96 δισεκατομμύρια ευρώ. Στις 31 Δεκεμβρίου 2012 οι καταθέσεις είχαν πέσει στα 161,36 δισ. ευρώ. Μια απλή αφαίρεση μας δείχνει ότι μέσα στο 2012 οι καταθέσεις μειώθηκαν κατά 7,6 δισεκατομμύρια ευρώ.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα 7,6 δισ. είναι πολύ μικρότερα από τα 40,6 δισεκατομμύρια ευρώ που είχαν μειωθεί οι καταθέσεις κατά το 2011 και τα 27,9 δισ. ευρώ που είχαν φύγει από τις τραπεζικές καταθέσεις μέσα στο 2010. Στα τέλη του 2009 δηλαδή οι καταθέσεις ήταν 237,53 δισ. ευρώ και στα τέλη του 2010 είχαν πέσει στα 209,6 δισεκατομμύρια. Αυτά σημαίνουν ότι οι καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες έχουν μειωθεί κατά 76,2 δισεκατομμύρια ευρώ (ποσοστό περίπου 32%) σε σχέση με τα τέλη του 2009. Μέσα σε τρία μόλις χρόνια χάθηκε το ένα τρίτο των καταθέσεων.

Αυτό συνιστά οικονομική καταστροφή για τις τράπεζες. Ο λόγος είναι πως αυτές δεν μπορούν με την ίδια ταχύτητα να περιορίσουν τα δάνεια που έχουν χορηγήσει σε τράπεζες και ιδιώτες, όσο και αν «στραγγαλίσουν» τη χορήγηση νέων δανείων. Οι αριθμοί που αφορούν αυτή την πτυχή είναι αποκαλυπτικοί.

Το 2009, το σύνολο των δανείων προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά που είχαν χορηγήσει οι ελληνικές τράπεζες ανερχόταν σε 249,68 δισ. ευρώ - ήταν δηλαδή κατά 12,2 δισ. ευρώ περισσότερα από τις καταθέσεις, οι οποίες υπενθυμίζουμε ότι ανέρχονταν σε 237,53 δισ. Στα τέλη του 2012 η κατάσταση για τις τράπεζες είχε επιδεινωθεί δραματικά. Παρόλο που μέσα στη «μαύρη τριετία» του Μνημονίου περιόρισαν κατά 22 δισεκατομμύρια τις χορηγήσεις δανείων και τις έριξαν στα 227,7 δισ. ευρώ, το ποσό αυτό είναι κατά... 66,3 δισεκατομμύρια μεγαλύτερο από εκείνο των καταθέσεων, που έπεσαν -παρά τους πανηγυρισμούς της κυβέρνησης- στα 161,4 δισ. ευρώ.

Υπερπενταπλασιάστηκε (!) δηλαδή σε απόλυτους αριθμούς το ποσό της απόκλισης ανάμεσα στις χορηγήσεις δανείων εκ μέρους των τραπεζών και τις καταθέσεις σε αυτές. Αυτό δεν προοιωνίζεται τίποτα καλό για την πραγματική οικονομία, γιατί σημαίνει ότι όσες καταθέσεις και αν τυχόν επιστρέψουν στις τράπεζες, οι τράπεζες θα κρατούν το μέγιστο τμήμα των καταθέσεων αυτών για τον εαυτό τους, προκειμένου να μειώσουν τους κινδύνους για την ίδια τους την ύπαρξη.

Σε απλά ελληνικά αυτό σημαίνει ότι αποκλείεται στο ορατό μέλλον οι ελληνικές τράπεζες να μπορούν να χορηγήσουν τα δάνεια που περιμένουν σαν μάννα εξ ουρανού οι επιχειρήσεις και ο κοσμάκης! Θα τα περιμένουν επί ματαίω! Όπως είναι ευνόητο, η ανωτέρω εξήγηση της συμπεριφοράς των τραπεζών καμιά παρηγοριά δεν αποτελεί για τους επιχειρηματίες και τα νοικοκυριά, που έχουν στερηθεί αυτή την τριετία δανειακή ρευστότητα ύψους 22 δισεκατομμυρίων. Ρευστότητα ύψους 12 δισ. ευρώ έχουν χάσει οι επιχειρήσεις και άλλα 10 δισεκατομμύρια τα νοικοκυριά.

Στο υπάρχον περιβάλλον της δραματικής συρρίκνωσης των εισοδημάτων όλου του πληθυσμού και της καταβαράθρωσης του τζίρου πολλών επιχειρήσεων, η δανειακή ασφυξία από τις τράπεζες έχει τραγικά αποτελέσματα για την ελληνική οικονομία, αλλά και την ελληνική κοινωνία γενικότερα. Οι καταθέσεις των νοικοκυριών όλο και λιγότερο μπορούν να χρηματοδοτήσουν τη δανειοδότηση των επιχειρήσεων.

Το 2009 «περίσσευαν» 77,3 δισ. ευρώ αφού τα νοικοκυριά είχαν καταθέσεις 196,9 δισεκατομμυρίων και δάνεια 119,6 δισ. Το 2012 το ποσό αυτό είχε συρρικνωθεί δραστικότατα: 135 δισ. καταθέσεις νοικοκυριών μείον 106,6 δισ. δάνεια μας κάνει μόλις 28,4 δισεκατομμύρια - σχεδόν το ένα τρίτο! Με άλλα λόγια, η λεηλασία των εισοδημάτων του λαού μας γκρέμισε και τη δυνατότητα τραπεζικού δανεισμού των επιχειρήσεων!

(ΠΗΓΗ: http://www.ethnos.gr/)