Το Σύνταγμα ως φύλακας απέναντι στον αντισυνταγματολόγο Βενιζέλο

Αφορμή γι αυτό το post αποτελεί ένα σενάριο που διακινείται τις τελευταίες ημέρες αναφορικά με την προεδρική εκλογή και το «τρικ» που βρήκε ο αντισυνταγματολόγος Βενιζέλος, για να κοντύνει τον άφταστο για την ώρα πήχυ των 180 βουλευτών (βλέπε ρεπορτάζ εδώ). Ποιο ήταν αυτό; Ο μη συνυπολογισμός των προφυλακισθέντων βουλευτών της Χ.Α. στον συνολικό αριθμό των βουλευτών.
Τα ορίζει το άρθρο 32 παρ. 3 του Σ; Ότι «Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκλέγεται εκείνος που συγκέντρωσε την πλειοψηφία των δύο τρίτων του συνολικού αριθμού των βουλευτών». Παρόμοια διατύπωση επιφυλάσσει το Σύνταγμα και για την δεύτερη ψηφοφορία, ενώ στην τρίτη αλλάζει την διατύπωση από «συνολικού αριθμού των βουλευτών» σε «όλου αριθμού των βουλευτών». Καταλαβαίνει κανείς, χωρίς να είναι απαραίτητα συνταγματολόγος, όταν εννοούμε «όλου αριθμού των βουλευτών», εννοούμε όλων, δηλαδή και των 300.

Ο Βενιζέλος τι θέλει να πετύχει; Την μη συμπερίληψη των προφυλακισθέντων βουλευτών της Χ.Α. στο «συνολικό αριθμό των βουλευτών», άρα από 300 να πέσει ο αριθμός στο 292 ή 293 π.χ., επομένως η πλειοψηφία των 3/5 από 180 να πέσει εκεί γύρω στο 174, 175. Το βασικό και εύλογο επιχείρημα που ακούγεται είναι ότι αν ο συντακτικός νομοθέτης ήθελε να επιφυλάξει άλλη διατύπωση από το «όλο αριθμό των βουλευτών», θα επέλεγε την λέξη «παρόντες», όπως γίνεται με την ψήφο εμπιστοσύνης. Για να επιλέξει ο συντακτικός νομοθέτης την διατύπωση αυτή, καθώς και τον χαρακτήρα της ειδικής συνεδρίασης, θέλει να μας πει ότι λόγο στην κορυφαία πολιτειακή λειτουργία έχουν όλοι οι βουλευτές και όχι μονάχα οι παρόντες.

Το post όμως θα εστιάσει σε δύο άλλα ζητήματα, τα οποία πιθανόν θα ακουμπήσει ο Βενιζέλος για να στηρίξει το επιχείρημά του και έχει έχουν να κάνουν με δύο ερωτήσεις:

Αφενός, οι βουλευτές της Χ.Α. επειδή είναι προφυλακισμένοι, έχουν απωλέσει την βουλευτική ιδιότητα;

Και αφετέρου, το ότι είναι στην φυλακή σημαίνει ότι η έδρα έχει κενωθεί, άρα επιτρέπεται η μείωση του όλου αριθμού των βουλευτών;

Καταρχάς να επισημάνουμε ότι αυτή η κατάσταση είναι πρωτόγνωρη στα συνταγματικά χρονικά, εντούτοις το Σύνταγμα μέσα από μια σειρά διατάξεων βάζει φρένο σε όποιος σχεδιασμούς του Βενιζέλου. Ειδικότερα:

Η διάρκεια της ζωής της Βουλής συμπίπτει με το χρονικό διάστημα για το οποίο εκλέγονται οι βουλευτές (άρθρο 53 παρ. 1 Σ). Η βουλευτική περίοδος είναι καταρχήν τετραετής, η αφετηρία της εντοπίζεται στην ημέρα διεξαγωγής της ψηφοφορίας στις γενικές εκλογές και το πέρας της με τη συμπλήρωση του συνταγματικά καθορισμένου χρόνου, εκτός κι αν προκηρυθούν πρόωρες εκλογές. Αυτό τι σημαίνει πρακτικά; Ότι οι χρυσαυγίτες είναι βουλευτές από το βράδυ των εκλογών της 17ης Ιουνίου 2012. Η ορκομωσία του άρθρου 59 παρ. 1 του Σ δεν αποτελεί τυπική προϋπόθεση κτήσης της βουλευτικής ιδιότητας, αλλά πανηγυρική θα λέγαμε ανακήρυξή της (μιας και το άρθρο λέει ρητά «οι βουλευτές).

Άρα οι χρυσαυγίτες θα είναι βουλευτές και μέχρι την 17η Ιουνίου 2016 ή μέχρι την προκήρυξη των πρόωρων εκλογών. Οι χρυσαυγίτες εξελέγησαν βουλευτές επειδή συνέτρεξαν τα θετικά προσόντα εκλογιμότητας (ελληνική ιθαγένεια, δικαίωμα του εκλέγειν, ηλικία των 25 ετών, άρθρο 55 παρ. 1 του Σ). Αυτοδίκαιη έκπτωση από το αξίωμά τους συμβαίνει μόνο όταν χάνεται απ' αυτά τα τρία θετικά προσόντα. Και να εξηγηθούμε: το δικαίωμα του εκλέγειν στερείται μόνο όταν υπάρχει αμετάκλητη καταδίκη. Πιστεύει κανένας ότι θα έχουμε αμετάκλητη καταδίκη των προφυλακισθέντων μέχρι την προεδρική εκλογή τον Φεβρουάριο του 2015; Όχι βέβαια. Άρα οι χρυσαυγίτες βουλευτές εξακολουθούν να έχουν τη βουλευτική ιδιότητα.

Θα αναρωτηθεί εύλογα κάποιος: Και μα καλά, πότε ένας βουλευτής μπορεί να στερηθεί της βουλευτικής του ιδιότητας; Η απάντηση είναι σε 5 περιπτώσεις και οι οποίες είναι κατά σειρά:

Α) Ο θάνατος
Β) Η παραίτηση
Γ) Η λήξη της βουλευτικής περιόδου ή η διάλυση της Βουλής
Δ) Η ακύρωση της εκλογής από το ΑΕΔ και όπως είπαμε παραπάνω
Ε) Η έκπτωση

Βλέποντας κανείς τα παραπάνω, μπορεί κανείς να πει ότι συντρέχει κάποιος λόγος απώλειας της βουλευτικής ιδιότητας; Σίγουρα όχι, αφού και η παραίτηση συγκαταλέγεται στον σκληρό πυρήνα των δικαιωμάτων-ελευθεριών του βουλευτή. Δεν μπορεί άλλος να παραιτήσει τον βουλευτή, παρά μόνο ο εαυτός του και η συνείδησή του.

Αφού λοιπόν ξεκαθαρίσαμε ότι οι προφυλακισθέντες χρυσαυγίτες είναι βουλευτές, πάμε τώρα στο έτερο ζήτημα που έχει να κάνει με την κένωση έδρας.

Καταρχάς να πούμε πότε έχουμε κένωση έδρας. Σε δύο περιπτώσεις:

Α) Παραίτηση
Β) Έκλειψη, αιφνίδια και, ιδίως για λόγους υγείας

Για την ώρα κανένας χρυσαυγίτης δεν έχει εκδηλώσει την θέληση να παραιτηθεί, ενώ ως προς την ερμηνεία της έκλειψης, ίσως είναι το παραθυράκι που θα προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί ο Βενιζέλος. Το Σύνταγμα έχει συνδέσει την έκλειψη με τους λόγους υγείας. Μπορεί να υποστηρίξει κάποιος ότι έκλειψη μπορεί να συμβαίνει και για έναν βουλευτή που δεν εμφανίζεται στην Βουλή επειδή είναι στην φυλακή και δεν μπορεί να ασκήσει τα καθήκοντά του. Εντούτοις η βουλευτική ιδιότητα δεν μπαίνει στο ζύγι.

Αποδείξαμε παραπάνω ότι οι χρυσαυγίτες βρέξει χιονίσει είναι εκλεγμένοι βουλευτές. Αβλεψία του Συντάγματος; Πιθανόν, ωστόσο ο συντακτικός νομοθέτης του 1975 πίστευε ότι δεν θα επαναληφθεί το προδικτατορικό φαινόμενο βουλευτές της Αριστεράς να είναι φυλακισμένοι από το παρακράτος της Δεξιάς.

Αφού απορρίψαμε το ενδεχόμενο της έκλειψης, ας εξετάσουμε το ενδεχόμενο της παραίτησης, που όμως ελλοχεύει και τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την ίδια τη Δημοκρατία. Τι λέει σαφώς το Σύνταγμα στο άρθρο 53 παρ. 2; Ότι «Βουλευτική έδρα που κενώθηκε μέσα στο τελευταίο έτος της περιόδου δεν συμπληρώνεται με αναπληρωματική εκλογή, όταν απαιτείται κατά τον νόμο, εφόσον οι κενές έδρες δεν είναι περισσότερες από το ένα πέμπτο του όλου αριθμού των βουλευτών». Αυτό πρακτικά τι σημαίνει; Ότι μέχρι την 17η Ιουνίου 2016, που λήγει η βουλευτική περίοδος, η κένωση της έδρας σημαίνει αναπλήρωσή της. Και πώς γίνεται αυτό; Με αντικατάσταση του παραιτηθέντος βουλευτή από τον αμέσως επιλαχόντα ή αν αρνηθούν όλοι οι επιλαχόντες, αναπληρωματική εκλογή στην εκλογική περιφέρεια που κενώνεται η έδρα.

Τι μας θυμίζει αυτό; Την παρελθούσα απόπειρα μεθόδευσης των χρυσαυγιτών να παραιτηθούν μαζικά από την βουλευτική τους ιδιότητα και να προκληθούν αναπληρωματικές εκλογές σε πολλές μείζονες εκλογικές περιφέρειες. Ο Βενιζέλος τι θέλει να πετύχει; Η κένωση της έδρας να μην συνοδευτεί από αναπληρωματική εκλογή, το οποίο είναι καταφανέστατα αντισυνταγματικό, γιατί δεν βρισκόμαστε έναν χρόνο πριν από την λήξη της βουλευτικής περιόδου, αλλά 1,5 και πλέον!

Με απλά λόγια: Μέχρι την 17η Ιουνίου του 2015 για κάθε έδρα που κενώνεται, θα πρέπει να ακολουθεί αντικατάσταση βουλευτή ή αναπληρωματική εκλογή. Από την 17η Ιουνίου του 2015 και έπειτα, μπορούν να κενωθούν έδρες μέχρι τον αριθμό 60. Ωστόσο η προεδρική εκλογή είναι τον Φεβρουάριο, οπότε οι προϋποθέσεις δεν θα έχουν επέλθει σε καμία περίπτωση γιατί: α) δεν συντρέχουν οι όροι κένωσης (παραίτηση-έκλειψη), β) αλλά ακόμα κι αν από τα μαλλιά συντρέξουν, πρέπει να γίνει οπωσδήποτε αναπληρωματική εκλογή, η οποία πρέπει να είναι υποχρεωτική και άμεση, γιατί δεν βρισκόμαστε στο τελευταίο έτος της βουλευτικής περιόδου.

Καταληκτικά, ευτυχώς που το Σύνταγμα είναι ο καλύτερος φύλακας στον εμπνευστή των «ομοιόμορφων, αλλά όχι ομοιόχρωμων» ψηφοδελτίων. Η εκλογή ΠτΔ είναι μια κορυφαία θεσμική λειτουργία και είναι αδιανόητο να καταπατηθεί το Σύνταγμα, χρησιμοποιώντας αυτούς που το αρνούνται, για να κερδίσεις λίγους μήνες παραπάνω εξουσίας..

(ΠΗΓΗ: http://www.epikairo.gr/)