Ο τελευταίος προϋπολογισμός του σημερινού ελληνικού κράτους

(του Δημήτρη Καζάκη)

Κατατέθηκε ο Κρατικός Προϋπολογισμός για το 2013. Σε σχέση με το προσχέδιο που είχε δοθεί στην δημοσιότητα πριν λίγες εβδομάδες, τελικά ο προϋπολογισμός του 2013 που κατέθεσε ο Στουρνάρας με τ’ όνομα, εμπεριέχει, αφενός, συνολικά μέτρα ύψους 10,983 δις ευρώ, κατά 2 περίπου δις ευρώ περισσότερα απ’ ό,τι προβλέπονταν στο προσχέδιο. Οι προβλέψεις για την ύφεση και την ανεργία το επόμενο έτος αναθεωρήθηκαν προς τα πάνω σε σχέση με το προσχέδιο, σε 4,5% και 22,8% αντίστοιχα (ΣΧΟΛΙΟ ΙΔΙΟΙΣ ΟΜΜΑΣΙ: Απύθμενης γελοιότητας οι συγκεκριμένες προβλέψεις, αφού οι ορθολογικές εκτιμήσεις μιλούν για ύφεση πολύ μεγαλύτερη από -7% που μπορεί να φτάσει και το -10%, ενώ η ανεργία θα ξεπεράσει το 29% / μην ξεχνάμε ότι οι προβλέψεις του προϋπολογισμού φέρουν την υπογραφή του στούρνου που, μεταξύ άλλων ασυναρτησιών, το 2010 προέβλεπε...ανάπτυξη από το τέλος του 2011), όπως άλλωστε και ο στόχος για το έλλειμμα στο 5,2% του ΑΕΠ (9,4 δισ. ευρώ). Με άλλα λόγια περισσότερα μέτρα και περικοπές με αποτέλεσμα βαθύτερη ύφεση και ανεργία. Αυτά προβλέπει ο νέος προϋπολογισμός.

Πίνακας 1: Ληξιπρόθεσμες Υποχρεώσεις Γενικής Κυβέρνησης
Υποτομέας	Δεκ. 2010	Δεκ. 2011	Ιαν. 2012	Φεβ. 2012	Μαρ. 2012	Απρ. 2012	Μάι. 2012	Ιούν. 2012	Ιουλ. 2012	Αυγ. 2012
Υπουργεία	866	567	664	738	796	797	837	916	884	910
Τοπική Αυτοδιοίκηση (ΟΤΑ)	577	882	829	1.075	895	861	781	771	814	835
Νοσοκομεία	1.523	1.281	1.370	1.471	1.556	1.586	1.612	1.630	1.636	1.712
Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης 1	2.086	3.666	3.740	3.748	3.808	3.834	3.844	3.979	3.967	4.122
Λοιπά Νομικά Πρόσωπα	284	268	320	318	267	330	326	329	323	323
Σύνολο Γενικής Κυβέρνησης	5.337	6.664	6.923	7.350	7.384	7.407	7.401	7.625	7.624	7.902

Αξίζει να σημειώσουμε ότι η μείωση του ελλείμματος επιτυγχάνεται με μια εξαιρετικά πρωτότυπη μέθοδο. Με την παύση των πληρωμών του ελληνικού δημοσίου προς το εσωτερικό. Δείτε τον πίνακα 1, όπου καταγράφονται οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της Γενικής Κυβέρνησης. Τον Δεκέμβριο του 2010 ανέρχονταν στα 5,3 δις ευρώ, τον Δεκέμβριο του 2011 στα 6,7 δις ευρώ, ενώ τον Αύγουστο του 2012 έφτασαν τα 7,9 δις ευρώ. Έως το τέλος του έτους θα υπερβούν τα 8,5 δις ευρώ. Κι έτσι έχουμε το εξής εντυπωσιακό φαινόμενο: να μειώνεται το έλλειμμα, όσο αυξάνουν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του ελληνικού δημοσίου. Με τον τρόπο αυτό να δείτε ότι θα πετύχουν πρωτογενές πλεόνασμα εκτινάσσοντας τις ληξιπρόθεσμες οφειλές πάνω από τα 10 δις ευρώ. Όσο περίπου προβλέπουν να είναι το κρατικό έλλειμμα για το 2013. Αυτό κι αν είναι επιτυχία. Σταματώ να πληρώνω ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις υπουργείων, ΟΤΑ, νοσοκομείων, Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης και λοιπών νομικών προσώπων και έπειτα κοκορεύομαι ότι έτσι έπεσε το έλλειμμα. Μεγαλείο! Και να φανταστεί κανείς ότι από το 2010 έως σήμερα η μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος οφείλεται τουλάχιστον κατά  48% στο γεγονός ότι το ελληνικό δημόσιο έχει προχωρήσει σε ευρείας κλίμακας παύση πληρωμών προς το εσωτερικό.

Όμως μην ανησυχείτε. Όποιος επιβιώσει, θα χαρεί την έξοδο από την κρίση. Ή μήπως όχι;

Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, κ. Σαμαράς στις 30 του μηνός ανακοίνωσε αιφνιδίως: «Ολοκληρώσαμε σήμερα τη διαπραγμάτευση για τα μέτρα και τον Προϋπολογισμό. Κάναμε ό,τι ήταν δυνατόν. Εξαντλήσαμε όλα τα περιθώρια πιέσεων και χρόνου. Πετύχαμε σημαντικές βελτιώσεις, ακόμα και την τελευταία στιγμή... Εφόσον εγκριθεί η συμφωνία αυτή και ψηφιστεί ο Προϋπολογισμός, η Ελλάδα θα παραμείνει στο ευρώ. Και θα βγει από την κρίση. Πέρα από τη συμφωνία, ήδη προσπαθώ να δοθούν στην Ελλάδα περισσότερα από 31 δισεκατομμύρια ευρώ, ώστε να υπάρξει αισθητό αποτέλεσμα στην πραγματική οικονομία. Το πρόβλημα από δω και στο εξής δεν είναι εκείνο ή το άλλο μέτρο… Το πρόβλημα είναι το ακριβώς αντίθετο: τι θα μπορούσε να συμβεί, αν δεν περάσει η συμφωνία και οδηγηθεί η χώρα στο χάος. Και πόσο πιο οδυνηρή θα ήταν για ολόκληρο τον ελληνικό λαό μια τέτοια εξέλιξη. Από οικονομική άποψη και - ακόμα χειρότερα - από πολιτική άποψη. Αυτοί οι κίνδυνοι πρέπει να αποφευχθούν. Κι αυτό εναπόκειται πια στην υπευθυνότητα όλων των κομμάτων και του καθενός βουλευτή ξεχωριστά». 

Η δήλωση αυτή θα μείνει στην ιστορία. Ας την δούμε πιο προσεκτικά. Ο κ. Σαμαράς είπε: «Κάναμε ό,τι ήταν δυνατόν. Εξαντλήσαμε όλα τα περιθώρια πιέσεων και χρόνου. Πετύχαμε σημαντικές βελτιώσεις, ακόμα και την τελευταία στιγμή.» Αυτό που πέτυχαν είναι να αυξηθούν οι περικοπές και οι μειώσεις κατά 2 δις ευρώ περίπου απ’ ότι είχαν υπολογίσει στο προσχέδιο του προϋπολογισμού. Κι αυτό, ομολογείται στις επίσημες προβλέψεις για το 2013, ότι θα επιδεινώσει την ύφεση και την ανεργία. Ευτυχώς λοιπόν που ο κ. Σάμαρας μας διαβεβαίωσε ότι «κάναμε ότι ήταν δυνατό» και «εξαντλήσαμε όλα τα περιθώρια των πιέσεων.» Αυτό πραγματικά αποτελεί υποδειγματική διαπραγμάτευση. Πιέζεις, κάνεις ό,τι καλύτερο και καταλήγεις με χειρότερα αποτελέσματα απ’ ότι πριν! Φαντάσου να μην πίεζαν για το καλύτερο τι θα είχε γίνει.

Δεν έμεινε μόνο εκεί. Ο κ. Σαμαράς συμπλήρωσε: «Εφόσον εγκριθεί η συμφωνία αυτή και ψηφιστεί ο Προϋπολογισμός, η Ελλάδα θα παραμείνει στο ευρώ. Και θα βγει από την κρίση. Πέρα από τη συμφωνία, ήδη προσπαθώ να δοθούν στην Ελλάδα περισσότερα από 31 δισεκατομμύρια ευρώ, ώστε να υπάρξει αισθητό αποτέλεσμα στην πραγματική οικονομία.» Προσέξτε λογική. Για να μείνει η Ελλάδα στο ευρώ είναι υποχρεωμένη να ακολουθεί μια πολιτική μαζικής εξόντωσης του πληθυσμού της και εξανδραποδισμού της οικονομίας της. Το βάθεμα της ύφεσης και η εκτίναξη της ανεργίας αποτελεί τον μοναδικό δρόμο για την παραμονή της χώρας στο ευρώ, αλλά και για να βγει από την κρίση! Τώρα, τι να πει κανείς. Πώς είναι δυνατό να βγεις από την κρίση κρατώντας το ευρώ και εφαρμόζοντας πολιτικές επιδείνωσης της ύφεσης; Που αλλού έγινε κάτι τέτοιο; Μήπως η υπόλοιπη ευρωζώνη πάει καλύτερα; Ούτε κατά διάνοια. Ακόμη και το γνωστό για την δογματική προσήλωση του στην πιο σκληρή εκδοχή των πολιτικών βίαιης προσαρμογής, περιοδικό Economist (27/10) αναγκάστηκε να ομολογήσει: «Το επιχείρημα ότι οι περικοπές στον προϋπολογισμό θα μπορούσαν να δώσουν ώθηση στην ανάπτυξη, κοινή πεποίθηση πριν από δύο χρόνια, έχει απαξιωθεί. Η λιτότητα μπορεί να είναι επεκτατική αν οδηγεί σε μια απότομη πτώση των επιτοκίων, αλλά αυτό δεν συμβαίνει σήμερα. Πολλές χώρες προχωρούν σε περικοπές ταυτόχρονα, την ίδια ώρα που πολλά νοικοκυριά προσπαθούν να μειώσουν τα χρέη τους. Τα ονομαστικά επιτόκια σε πολλές περιοχές είναι κοντά στο μηδέν. Υπό αυτές τις συνθήκες, οι περικοπές του προϋπολογισμού θα βλάψουν την ζήτηση περισσότερο από το συνηθισμένο.»

Με άλλα λόγια, οι περικοπές που συνεχίζονται από εδώ και πέρα θα επιδεινώσουν ακόμη περισσότερο την ύφεση απ’ ό,τι πριν. Και τι πάει να πει αυτό; Ποιος νοιάζεται; Μήπως ο Σαμαράς, που του βγήκε το μάτι, πριν προλάβει να του βγει το όνομα, ή ο Στουρνάρας με το όνομα; Δεν σκέφτονται, δεν διαπραγματεύονται, απλά ακολουθούν εντολές – τις περίφημες δεσμεύσεις – για να μείνει η χώρα στο ευρώ, έστω και πεθαμένη. Άλλωστε θα βγούμε από την κρίση, αν τηρήσουμε τις συμφωνίες. Μας το δηλώνει ευθαρσώς ο ίδιος ο κ. Σαμαράς, αυτός ο κολοφώνας της ειλικρίνειας. Άλλωστε μήπως θα είναι εδώ για να του ζητηθεί ο λόγος όταν θα αποδειχθεί ότι μας λέει παραμύθια; Ή μήπως νομίζετε ότι θα σας επιτρέψουν να έχετε την απαραίτητη ελευθερία του λόγου και της δράσης για να εγκαλέσετε τους συμμορίτες που μας παραμυθιάζουν ασύστολα σήμερα; Αν νομίζετε ότι αυτά τα μέτρα και η διάσωση του ευρώ μπορεί να γίνει χωρίς γύψο, χωρίς κατάφωρη καταπάτηση ακόμη και των πιο στοιχειωδών ελευθεριών που έχουν απομείνει, τότε αυταπατάστε επικίνδυνα.

Μας το διευκρινίζει ο ίδιος ο κ. Σαμαράς: «Το πρόβλημα από δω και στο εξής δεν είναι εκείνο ή το άλλο μέτρο… Το πρόβλημα είναι το ακριβώς αντίθετο: τι θα μπορούσε να συμβεί, αν δεν περάσει η συμφωνία και οδηγηθεί η χώρα στο χάος. Και πόσο πιο οδυνηρή θα ήταν για ολόκληρο τον ελληνικό λαό μια τέτοια εξέλιξη. Από οικονομική άποψη και - ακόμα χειρότερα - από πολιτική άποψη. Αυτοί οι κίνδυνοι πρέπει να αποφευχθούν.» Δεν υπάρχει πιο ανοιχτή απειλή που να έχει διατυπωθεί από επίσημα χείλη εναντίον του λαού και της χώρας από την εποχή της ναζιστικής κατοχής. Ή θα κάνετε ότι σας λέμε, ή θα σας οδηγήσουμε στο χάος, στο οικονομικό και πολιτικό χάος. Αυτό μας λέει ο κ. Σαμαράς. Διότι πολύ απλά το χάος δεν έρχεται ποτέ από μόνο του, αλλά είναι πάντα προϊόν της επιβολής από τα πάνω, είναι αναγκαστική συνέπεια του τρόπου άσκησης της εξουσίας.

Πίνακας 2: Βασικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας (% ετήσιες μεταβολές, σταθερές τιμές)
	2011	2012	2013
ΑΕΠ	-7,1	-6,5	-4,5
Ιδιωτική κατανάλωση	-7,7	-7,7	-7,0
Δημόσια κατανάλωση	-5,2	-6,2	-7,2
Επενδύσεις	-19,6	-15,0	-3,7
Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών	0,3	0,0	2,6
Εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών	-7,3	-10,1	-5,2
ΔΤΚ	3,1	1,1	-0,8
Αποπληθωριστής ΑΕΠ	1,1	-0,5	-1,2
Απασχόληση∗	-5,6	-7,9	-2,1
Ποσοστό ανεργίας∗	16,5	22,4	22,8
*σε εθνικολογιστική βάση.

Όσο για τα περίφημα 31 δις ευρώ που ο Σαμαράς θα μας φέρει, έχουν καταντήσει ανέκδοτο. Τα 26 δις ευρώ προορίζονται για τις τράπεζες και τα υπόλοιπα 6 δις για τόκους και μέρος των ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου. Με άλλα λόγια, άνθρακες ο θησαυρός.

Γυρίζοντας στην Εισήγηση του Κρατικού Προϋπολογισμού για το 2013, το πρώτο που θα μπορούσε κανείς να επισημάνει είναι η εξής εκτίμηση: «Το 2011, δεύτερο έτος εφαρμογής του Προγράμματος Οικονομικής Πολιτικής, επιτεύχθηκε μείωση του ελλείμματος της Γενικής Κυβέρνησης κατά 1,3 εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, ενώ συνολικά την περίοδο 2009-2011 η μείωση ήταν 6,2 εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ (από 15,6% το 2009 σε 9,4% το 2011). Αυτή η μείωση είναι η μεγαλύτερη που έχει σημειωθεί από κράτος-μέλος της Ευρωζώνης. Το αποτέλεσμα αυτό στηρίχθηκε στα δημοσιονομικά μέτρα που ελήφθησαν και τα οποία έφθαναν τα 49 δισ. ευρώ ή το 22,5% του ΑΕΠ την περίοδο 2010-2012,5 έναντι 21% του ΑΕΠ του αντίστοιχου προγράμματος της Ιρλανδίας (2008-2015)6 για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Επίσης σημαντικό α-ποτέλεσμα ήταν η μείωση του κυκλικά προσαρμοσμένου ελλείμματος της Γενικής Κυβέρνησης, σε εθνικολογιστική βάση, κατά 10 εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ την περίοδο 2009-2011, καθώς και η βελτίωση του πρωτογενούς ελλείμματος κατά 8,4 εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ.»

Τι δηλώνει αυτή η εκτίμηση; Ότι η ελληνική οικονομία έχει υποστεί την μεγαλύτερη εσωτερική υποτίμηση σε σύγκριση με οποιοδήποτε άλλο κράτος. Μάλιστα μόνο τον τελευταίο χρόνο η μείωση της αγοραστικής δύναμης του μέσου μισθού έφτασε το 25%. Καμιά άλλη χώρα της ευρωζώνης δεν υπέστη πιο βίαιη προσαρμογή. Επομένως από πού προκύπτει αυτό που λένε και ξαναλένε ευρωπαίοι αξιωματούχοι και ντόπιοι συνεργοί τους, περί ελλείμματος αξιοπιστίας; Τι θα έπρεπε να είχε γίνει; Να είχαμε μεγαλύτερη εσωτερική υποτίμηση; Να είχαμε βυθίσει την οικονομία και την κοινωνία ταχύτερα; Να εφαρμοζόταν μια ακόμη πιο βίαιη και ανάλγητη προσαρμογή, σύμφωνα με τις εντολές των διευθυντηρίων της ευρωζώνης και του ΔΝΤ;

Ωστόσο, είναι γεγονός ότι οι δημοσιονομικοί στόχοι που εξαρχής λέγαμε και αναλύαμε ότι δεν είναι επιτεύξιμοι, τελικά δεν επιτεύχθηκαν. Από αυτό το γεγονός τα διευθυντήρια της ευρωζώνης και του ΔΝΤ συμπέραναν ότι δεν φταίνε οι στόχοι και οι συνταγές, αλλά το υποζύγιο που κλήθηκε να τους πετύχει. Κι έτσι θεώρησαν την Ελλάδα αναξιόπιστη. Μαζί τους συμφώνησαν και οι ντόπιοι συνεργοί τους.

Όμως η Έκθεση του προϋπολογισμού αναφέρει: «Βασικό χαρακτηριστικό των οικονομικών εξελίξεων για το 2012 ήταν η παραμονή της οικονομίας σε βαθειά ύφεση, η οποία άρχισε το 2008 και συνεχίζεται αμείωτη για πέμπτο συνεχόμενο έτος, με τη συνολική συρρίκνωση του ΑΕΠ να ξεπερνά το 20% την τελευταία πενταετία. Φαίνεται ότι η Ελληνική οικονομία έχει περιπέσει σε ένα φαύλο κύκλο δημοσιονομικής προσαρμογής – ύφεσης – μη επίτευξης των δημοσιονομικών στόχων, με κεντρικό σημείο αναφοράς την εντεινόμενη αβεβαιότητα, ο οποίος μπορεί να διακοπεί αν ενισχυθούν οι θετικές προσδοκίες για την οικονομία. Οι θετικές προσδοκίες είναι συνάρτηση, κυρίως, ενός αξιόπιστου προγράμματος οικονομικής πολιτικής, ενός σταθερού χρηματοπιστωτικού πλαισίου και πρωτοβουλιών για την ανάταξη της οικονομίας.»

Με άλλα λόγια, ακόμη και η έκθεση Στουρνάρα διαπιστώνει το προφανές. Η ελληνική οικονομία έχει «περιπέσει σε ένα φαύλο κύκλο δημοσιονομικής προσαρμογής – ύφεσης – μη επίτευξης των δημοσιονομικών στόχων». Κι αυτό είναι ένα γεγονός το οποίο δεν πρόκειται να αντιμετωπιστεί με «θετικές προσδοκίες». Αυτά είναι ανοησίες. Η ύφεση αντιμετωπίζεται αποκλειστικά και μόνο με ευρείας κλίμακας επενδύσεις και μάλιστα στην παραγωγή που εξασφαλίζουν αύξηση της απασχόλησης και των εισοδημάτων. Διαφορετικά δεν γίνεται. Όλα τα άλλα ανήκουν στη σφαίρα της οικονομικής θεολογίας.

Για να δούμε τι εκτιμά ο προϋπολογισμός; Σύμφωνα με τον Πίνακα 1, το 2013 θα συνεχιστεί η ύφεση με ρυθμό -4,5%. Έχει σημασία να τονίσουμε ότι τόσο υπολόγιζε ως ύφεση για το 2012 το Μνημόνιο 2 όταν ψηφίστηκε φέτος τον Φεβρουάριο. Τώρα εκτιμάται στα 6,5% η ύφεση για το 2012. Είναι όμως σίγουρο, αν τα στοιχεία δεν «πειραχτούν», ότι τελικά η ύφεση για φέτος θα υπερβεί σημαντικά το 7%. Για να εμφανιστεί ότι η ύφεση θα περιοριστεί το 2013 ο προϋπολογισμός εκτιμά αυθαίρετα ότι οι επενδύσεις θα περιορίσουν την μείωσή τους μόλις στο 3,7%, ενώ η ανεργία θα κρατηθεί με κάποιον περίεργο και μαγικό τρόπο στα ίδια περίπου επίπεδα με φέτος (σε εθνικολογιστική βάση).

Κι όλα αυτά σε μια περίοδο όπου η αποεπένδυση της ελληνικής οικονομίας έχει πάρει χαρακτήρα κατάρρευσης. Δεν είναι μόνο οι πολύ μεγάλες επιχειρήσεις και οι πολυεθνικές που φεύγουν άρον-άρον από την Ελλάδα, αλλά η ελληνική οικονομία στερείται πλέον διαθέσιμων κεφαλαίων για επενδύσεις. Δεν υπάρχουν πλέον ούτε διαθέσιμες καταθέσεις, ούτε τραπεζικές χρηματοδοτήσεις, ούτε διαθέσιμα ιδιωτικά κεφάλαια. Από πού λοιπόν θα βρεθούν χρήματα για επενδύσεις;

Πρώτο: Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής του νομισματικού μεγέθους που αποτελεί την ελληνική συμβολή στο Μ3 της ζώνης του ευρώ (εκτός του νομίσματος σε κυκλοφορία) έγινε προοδευτικά περισσότερο αρνητικός κατά την περίοδο Ιανουαρίου - Αυγούστου του 2012 και διαμορφώθηκε σε -18,9% τον Αύγουστο του 2012 έναντι -16,4% το Δεκέμβριο του 2011. Αναλυτικότερα, ο ετήσιος ρυθμός μείωσης των καταθέσεων διάρκειας μίας ημέρας διαμορφώθηκε σε 22,5% τον Αύγουστο 2012 από 18,0% το Δεκέμβριο του 2011, ενώ ο ετήσιος ρυθμός μείωσης των καταθέσεων προθεσμίας έως 2 ετών έφτασε το 16,3% τον Αύγουστο του 2012 από 15,3% το Δεκέμβριο του 2011. Με άλλα λόγια οι καταθέσεις εξανεμίζονται σε τέτοια έκταση και με τέτοιο ρυθμό που δεν μπορεί πια να αντιστραφεί υπό τις υπάρχουσες συνθήκες λιτότητας και μείωσης εισοδημάτων.

Δεύτερο: Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής του υπολοίπου της συνολικής χρηματοδότησης της οικονομίας από τα εγχώρια Νομισματικά Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα (ΝΧΙ), γινόταν σχεδόν αδιάλειπτα περισσότερο αρνητικός από τον Ιούλιο του 2011, ώστε τον Αύγουστο του 2012 να διαμορφωθεί σε -3,5% (Δεκέμβριος 2011: -2,0%). Με άλλα λόγια η τραπεζική χρηματοδότηση είναι πλέον ανύπαρκτη, αφενός, για λόγους τρομακτικά μειωμένης κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών – που σύμφωνα με το ΔΝΤ βρίσκεται στο 1,5% (Tier 1), ενώ για λόγους ασφαλείας θα πρέπει να βρίσκεται γύρω στο 9% – και, αφετέρου, λόγω της έντονης και παρατεταμένης κάμψης της οικονομικής δραστηριότητας και του κλίματος αυξημένης αβεβαιότητας στη χώρα που επηρέασαν αρνητικά τη ζήτηση των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων για τραπεζικό δανεισμό. «Για παράδειγμα, λόγω του χαμηλού βαθμού χρησιμοποίησης του παραγωγικού δυναμικού και της αβεβαιότητας, οι επιχειρήσεις περιόρισαν ή ανέστειλαν τα επενδυτικά τους σχέδια με αποτέλεσμα να υποχωρήσουν αντιστοίχως οι ανάγκες τους για τραπεζικό δανεισμό,» όπως αναφέρει χαρακτηριστικά και η Έκθεση του προϋπολογισμού.

Τρίτο: Η εκροή κεφαλαίου από την ελληνική οικονομία στο εξωτερικό έχει πάρει μορφή χιονοστιβάδας. Το πρώτο οκτάμηνο του 2012 οι άμεσες επενδύσεις εμφάνισαν καθαρή εισροή ύψους 2,1 δισ. ευρώ έναντι καθαρής εκροής 1,7 δισ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2011. Ειδικότερα, στις άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος σημειώθηκε καθαρή εισροή κεφαλαίων ύψους 200,0 εκατ. ευρώ (αποεπένδυση), ενώ η καθαρή εισροή κεφαλαίων μη κατοίκων για άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα ανήλθε σε 1,9 δισ. ευρώ. Από πλευράς επενδύσεων χαρτοφυλακίου σημειώθηκε καθαρή εκροή ύψους 76,0 δισ. ευρώ έναντι καθαρής εκροής 13,3 δισ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2011. Δηλαδή πρόκειται για σχεδόν 6 φορές περισσότερα κεφάλαια απ’ ότι τα προηγούμενα χρόνια που αναζητούν τοποθέτηση στο εξωτερικό. Ειδικότερα, καταγράφηκε εκροή κεφαλαίων ύψους 39,6 δισ. ευρώ λόγω μείωσης των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου καθώς και εκροή 35,4 δισ. ευρώ λόγω αύξησης των τοποθετήσεων των εγχώριων θεσμικών επενδυτών σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού.

Τα κεφάλαια αυτά προέρχονται κατά κύριο λόγο από τις εγχώριες τράπεζες και τους ξένους επενδυτές που τα παίρνουν από το δανειζόμενο ελληνικό δημόσιο (ανακεφαλαιοποίηση, πληρωμές τόκων και ληξιπρόθεσμων τίτλων) για να βγάλουν το ταχύτερο δυνατό στο εξωτερικό για ασφαλή τοποθέτηση. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το ίδιο διάστημα το ελληνικό δημόσιο δανείστηκε εκ νέου από το EFSF και το ΔΝΤ 75,6 δις ευρώ, σχεδόν δηλαδή το ποσό που βγήκε στο εξωτερικό με την μορφή επένδυσης χαρτοφυλακίου. Την ίδια περίοδο υπήρξε και εκροή λόγω μείωσης των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα κατά 10,2 δισ. ευρώ. Κι αυτά βέβαια δεν είχαν έρθει για τα επιτόκια που δίνουν οι εγχώριες τράπεζες, αλλά για να ξεπλυθούν. Ούτε τα λαμόγια δεν θέλουν να φυλάνε το μαύρο χρήμα τους εντός της χώρας. Πόσο μάλλον οι σοβαροί επενδυτές.

Πώς λοιπόν θα γίνουν επενδύσεις; Από πού και με τι; Η απάντηση που δίνει, μέσες-άκρες, ο προϋπολογισμός είναι οι αποκρατικοποιήσεις και γενικά οι ιδιωτικοποιήσεις. Ο προϋπολογισμός του 2013 προβλέπει ουσιαστικά την ριζική αλλαγή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος στην Ελλάδα. Στην πράξη εγκαταλείπεται κάθε έννοια δημόσιας ιδιοκτησίας και το σύνολο των συμμετοχών, των ακινήτων, των υποδομών, των οργανισμών, αλλά και πολλών από τις βασικές υπηρεσίες του δημοσίου προβλέπεται να παραδοθούν προς «αξιοποίηση» σε ιδιωτικά συμφέροντα. Όμως, πού και πότε οι αποκρατικοποιήσεις-ιδιωτικοποιήσεις έφεραν αύξηση των επενδύσεων και της απασχόλησης; Πουθενά και ποτέ. Αντίθετα συνοδεύτηκαν από την παράδοση ζωτικών δημόσιων αγαθών και υποδομών σε ιδιωτικά μονοπωλιακά συμφέροντα που απέκτησαν μια τόσο δεσπόζουσα θέση στην οικονομία ώστε κατόπιν να εκβιάζουν κυβερνήσεις και λαούς. Η παράδοση αυτή συνοδεύτηκε από συρρίκνωση των επενδύσεων και της απασχόλησης, ενώ ωφέλησε μόνο τα ίδια και τα ίδια κυκλώματα που για δεκαετίες νέμονται τον κρατικό κορβανά και το δημόσιο εν γένει. 

Μήπως θα αντιστραφεί η επενδυτική κατάρρευση της οικονομίας μέσα από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων; Ούτε κατά διάνοια. Για το έτος 2013, βασικός στόχος του ΠΔΕ είναι η αύξηση του ρυθμού απορρόφησης των πόρων του ΕΣΠΑ και η τήρηση όλων των σχετικών υποχρεώσεων και στόχων απορροφητικότητας που απορρέ-ουν από την εφαρμογή των Μνημονίων στήριξης της Ελληνικής οικονομίας. Το ΠΔΕ για το 2013 προβλέπεται να φθάσει τα 6.850 εκατ. ευρώ. Οι δαπάνες αυτές αντιπροσωπεύουν το 3,7% του ΑΕΠ και κατανέμονται σε 6.000 εκατ. ευρώ για την προώθηση των έργων που θα χρηματοδοτηθούν και από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε 850 εκατ. ευρώ για τα έργα που θα χρηματοδοτηθούν αποκλειστικά από εθνικούς πόρους. Για λόγους σύγκρισης αναφέρουμε ότι το 2011 το σύνολο του ΠΔΕ ήταν 6.608 εκατ. ευρώ από τα οποία 4.722 από τα συγχρηματοδοτούμενα από το ΕΣΠΑ, ενώ τα 1.885 από τακτικούς πόρους. Το 2012 το ΠΔΕ αφορούσε 6.850 εκατ. ευρώ εκ των οποίων 5,700 από συγχρηματοδοτούμενα από το ΕΣΠΑ, ενώ 1.150 από τακτικούς πόρους. Το 2013 το ΠΔΕ μένει αμετάβλητο με τα 6 δις ευρώ να πηγαίνουν στους μεγαλοεργολάβους των «μεγάλων έργων», ενώ οι δημόσιες επενδύσεις από τακτικούς πόρους περιορίζονται δραστικά στα 850 εκατ. ευρώ, το μικρότερο ποσό των τελευταίων ετών. Με άλλα λόγια, το ΠΔΕ δεν έχει ούτε το ύψος, ούτε τη δυναμική ανάκαμψης της επενδυτικής κατάρρευσης που υφίσταται στην ελληνική οικονομία.

Τι μένει μετά απ’ όλα αυτά; Μόνο οι δραστικοί περιορισμοί και οι μειώσεις που περιγράφονται στους παρακάτω δύο πίνακες του προϋπολογισμού, που περιγράφουν τις δημοσιονομικές παρεμβάσεις του 2013. Πρόκειται για τις γνωστές απαιτήσεις της τρόικας, που υποτίθεται ότι διαπραγματεύθηκαν με νύχια και με δόντια τα παλικάρια της συγκυβέρνησης.

Τι συμπεραίνουμε από του πίνακες που καταγράφουν τις δημοσιονομικές παρεμβάσεις του σχεδίου Προϋπολογισμού 2013; Τα μέτρα και οι περικοπές που προβλέπονται πρόκειται να αφαιρέσουν από την οικονομία κοντά στο 6% σε τιμές 2012. Το μεγαλύτερο μερίδιο αφορά στις συντάξεις που αντιστοιχεί στο 49,6% του συνόλου των μέτρων και περικοπών. Μαζί με την μείωση της μισθολογικής δαπάνης η συμβολή των μισθών και συντάξεων στα μέτρα ανέρχεται στο 65% του συνόλου. Από κει και πέρα δεν υπάρχει τομέας που δεν επηρεάζεται με την υγεία κατά 4,5% και την παιδεία κατά 1,1%, εξασφαλίζοντας ότι οι κρίσιμοι αυτοί τομείς δεν πρόκειται να επιβιώσουν μέσα στο 2013.

Φυσικά αυτό που δεν βλέπουμε να αναφέρεται ούτε στους πίνακες, ούτε στον προϋπολογισμό είναι τα 550 εκατ. ευρώ που χρωστάνε οι τράπεζες ως αντίτιμο των προνομιούχων μετοχών που έχει στα χέρια του το ελληνικό δημόσιο. Θυμάστε τον ντόρο που έκανε ο κ. Σταϊκούρας ότι θα παραιτηθεί αν οι τράπεζες δεν πληρώσουν; Ε, πέρασε της τρόικας. Αναγνωρίστηκε στις τράπεζες ότι δεν έχουν να καταβάλουν την οφειλή τους και έτσι πάρθηκαν επιπλέον μέτρα σε βάρος των μισθών, των συντάξεων και της κοινωνίας εν γένει. Είναι προτιμότερο να κόβονται τα οικογενειακά επιδόματα, να αυξάνεται το όριο συνταξιοδότησης, να μειώνεται το αφορολόγητο στα 5.000 ευρώ και άλλα πολλά, παρά να ζοριστούν οι τραπεζίτες που επιδοτούνται από τον κρατικό κορβανά.

Μετά απ’ όλα αυτά τι γίνεται με το δημόσιο χρέος; Συνεχίζει να αυξάνεται με ρυθμούς που το κάνουν όχι μόνο μη βιώσιμο, αλλά και μη διαχειρίσημο. Σύμφωνα με το Σχέδιο του Προϋπολογισμού για το 2013 το δημόσιο χρέος πρόκειται να καλπάσει σε ύψη δυσθεώρητα. Το χρέος της Κεντρικής Διοίκησης στο τέλος του έτους 2012 εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 343.230 εκατ. ευρώ ή 176,9% του ΑΕΠ, έναντι 367.978 εκατ. ευρώ ή 176,5% του ΑΕΠ το 2011, παρουσιάζοντας αύξηση το 2012 κατά 0,4% περίπου του ΑΕΠ. Σημειώνεται ότι σε απόλυτους αριθμούς το χρέος της Κεντρικής Διοίκησης εκτιμάται ότι θα μειωθεί κατά 24.748 εκατ. ευρώ. Το έτος 2013, το ύψος του χρέους της Κεντρικής Διοίκησης προβλέπεται ότι θα ανέλθει στα 352.320 εκατ. ευρώ ή 192,5% του ΑΕΠ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 15,6% του ΑΕΠ έναντι του 2012.

Το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης του έτους 2013 προβλέπεται ότι θα ανέλθει στα 346.200 εκατ. ευ-ρώ ή 189,1% του ΑΕΠ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 13,5% του ΑΕΠ έναντι του 2012. Το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης από 31/12/2011 μέχρι 31/12/2012 εκτιμάται ότι θα μειωθεί κατά 15.057 εκατ. ευρώ, ενώ για το διάστημα από 31/12/2012 μέχρι 31/12/2013 προβλέπεται ότι θα αυξηθεί κατά 5.600 εκατ. ευρώ κυρίως λόγω της κάλυψης του ελλείμματος της Γενικής Κυβέρνησης. Το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης του 2012 μειώθηκε κατά 105.973 εκατ. ευρώ από την ανταλλαγή των ομολόγων (PSI). Στη συνέχεια, αναμένεται να αυξηθεί λόγω της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών κατά 48.500 εκατ. ευρώ, της μείωσης του ενδοκυβερνητικού χρέους κατά 20.715 εκατ. ευρώ και της κάλυψης του ταμειακού ελλείμματος κατά 14.948 εκατ. ευρώ.

Τώρα πώς από το 192,5% επί του ΑΕΠ το χρέος της Κεντρικής Διοίκησης το 2013, ή το 189,1% επί του ΑΕΠ το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης την ίδια χρονιά, θα κατέβει μέχρι το 2020 έως το 120%, αυτό αποτελεί μέγα μυστήριο. Όμως μην ανησυχείτε. Οι περισσότεροι από εμάς είτε δεν θα βρισκόμαστε εν ζωή έως το 2020 για να διαπιστώσουμε πόσο τελικά θα είναι το δημόσιο χρέος, δεν θα κατοικούμε σ’ αυτήν την χώρα και το πιθανότερο η ίδια η χώρα να μην υφίσταται με την μορφή τουλάχιστον που την ξέραμε. Αν και κατά τη γνώμη μας δεν θα χρειαστεί να περιμένουμε εφτά χρόνια. Δεν θα κρατήσει τόσο πολύ η επιθανάτια αγωνία της χώρας και του λαού της. Ίσως μέσα στους επόμενους μήνες οι δανειστές και τα διευθυντήρια της ευρωζώνης να δώσουν την χαριστική βολή που έτσι ή αλλιώς προβλέπεται από τον προϋπολογισμό του 2013. Πάντως, ένα είναι σίγουρο. Λυτρωμός μέσα στο ευρώ και υπό το βάρος του χρέους δεν μπορεί να υπάρξει. Ελπίζω μόνο ο ελληνικός λαός να μην ανακαλύψει αυτήν την μεγάλη αλήθεια καθώς θα διαβαίνει τις πύλες του άλλου κόσμου, με την ευγενή πάντα χορηγία της συμμορίας του ευρώ.

 

(ΠΗΓΗ: εφημερίδα Το Χωνί)