Η Ε.Ε.καταρρέει στη συνείδηση των Ευρωπαίων

(του Γιώργου Δελαστίκ)

Ανεπανόρθωτη ενδέχεται να είναι η ζημιά που έχουν προκαλέσει στην ιδέα της Ενωμένης Ευρώπης και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης τα Μνημόνια και η προπαγανδιστική δραστηριότητα των κυβερνήσεων που τα συνόδευσε, η οποία οδήγησε στην αναβίωση όλων των ρατσιστικών, εθνικιστικών και διχαστικών στερεοτύπων του παρελθόντος. Αυτό τουλάχιστον υποδηλώνουν τα ευρήματα του Ευρωβαρόμετρου, της τεράστιας δημοσκόπησης που διενεργείται κατ' εντολήν της Κομισιόν και στις είκοσι εφτά χώρες-μέλη της ΕΕ.

Ουδέποτε στο παρελθόν υπήρξαν ευρήματα τόσο αρνητικά για την αποδοχή της ΕΕ από τους Ευρωπαίους πολίτες όσο φέτος. Τα Μνημόνια άνοιξαν χαίνουσες πληγές, όπως δείχνουν οι απαντήσεις των Ελλήνων, των Κυπρίων, των Πορτογάλων, των Ισπανών, ακόμη και των Ιταλών. Το χάσμα που έχει ανοίξει υπογραμμίζουν πολλές φορές με το δικό τους τρόπο και οι απαντήσεις βόρειων λαών.

Είναι προφανές ότι στη φάση αυτή κυριαρχούν στους κόλπους της ΕΕ και της Ευρωζώνης οι φυγόκεντρες δυνάμεις – και δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα επουλωθούν όλες οι πληγές που άνοιξαν, αν κάποτε βελτιωθεί η οικονομική κατάσταση στη Γηραιά Ήπειρο. Οι διαφορές έχουν ήδη μεταφερθεί και στο πολιτικό επίπεδο. Είναι πολύ βαριά τα σύννεφα που έχουν μαζευτεί στον ευρωπαϊκό ουρανό.

Εμπιστοσύνη στην ΕΕ; Καμία!

Το πρώτο εύρημα που σοκάρει είναι ότι ο μέσος όρος των πολιτών και στις είκοσι εφτά χώρες της ΕΕ που εμπιστεύονται την ΕΕ είναι μόνο το 33% των ερωτηθέντων, ενώ το 57%, ποσοστό σχεδόν διπλάσιο, δήλωσε ευθέως ότι δεν εμπιστεύεται την ΕΕ!
Τα ποσοστά αυτά της δυσπιστίας απογειώνονται στις χώρες που βρίσκονται ήδη υπό μνημονιακό καθεστώς ή πλησιάζουν προς αυτό. Έτσι, το…81% (!) των Ελλήνων απάντησε ότι δεν εμπιστεύεται την ΕΕ έναντι ποσοστού μόλις 18% που εξέφρασε την εμπιστοσύνη του προς αυτή.

Δεν εμπιστεύεται την ΕΕ το 72% των Ισπανών (έναντι 20% που την εμπιστεύεται), το 58% των Πορτογάλων (έναντι 34%), το 64% των Κυπρίων (έναντι 31%), το 56% των Γάλλων (έναντι 34%), το 53% των Ιταλών (έναντι 31%). Και να σκεφτεί κανείς ότι οι λαοί της Νότιας Ευρώπης παρουσίαζαν εξαιρετικά υψηλά ποσοστά ευρωφιλίας παλιότερα.

Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι από τις χώρες της «παλιάς» ΕΕ των δεκαπέντε κρατών της Δυτικής Ευρώπης σε μία και μοναδική χώρα, στη Δανία, υπερτερεί οριακά το ποσοστό εκείνων που εμπιστεύονται την ΕΕ (48%) έναντι εκείνων που δεν την εμπιστεύονται (46%). Ακόμη και στη Γερμανία, μόλις το 30% εμπιστεύεται την ΕΕ έναντι του διπλάσιου ποσοστού (59%) που δεν την εμπιστεύεται!

Αίσθημα αποξένωσης

Πολύ ενδιαφέρουσες είναι οι απαντήσεις στο ερώτημα αν οι πολίτες νομίζουν ότι τα συμφέροντα της χώρας τους λαμβάνονται σοβαρά υπόψη από την ΕΕ. Εδώ υπάρχει πραγματικό χάος.
Οι Γερμανοί, π.χ., απαντούν σε ποσοστό 60% ότι όντως λαμβάνονται υπόψη τα συμφέροντα της Γερμανίας από την ΕΕ. Μόνο το 35% πιστεύει το αντίθετο. Οι Γάλλοι, οι Βέλγοι, οι Δανοί, οι Σουηδοί έχουν την ίδια άποψη.
Οι Έλληνες, όμως, πιστεύουν σε ποσοστό… 88% (!) ότι δεν λαμβάνονται από την ΕΕ υπόψη τα συμφέροντα της χώρας μας έναντι μόνο του 11 % που πιστεύει ότι λαμβάνονται.

Ολοι οι λαοί που βρίσκονται υπό καθεστώς Μνημονίου ή απειλούνται από τέτοιο καθεστώς αισθάνονται αποξενωμένοι από την ΕΕ. Δεν λαμβάνονται υπόψη τα συμφέροντα της χώρας του πιστεύει το 63% των Πορτογάλων, το 70% των Κυπρίων, το 62% των Ιταλών, το 53% των Ισπανών.

Στο μάλλον αφελές ή θρασύ ερώτημα κατά πόσο ο ερωτώμενος πολίτης αισθάνεται ότι η δική του φωνή ακούγεται από την ΕΕ, ο δείκτης αποξένωσης είναι πολύ ισχυρότερος. Οτι δεν ακούγεται η φωνή τους απαντά το 39% των Ελλήνων, το 78% των Πορτογάλων, το 70% των Ιταλών, το 71 % των Ισπανών, το 73% των Κυπρίων και πάει λέγοντας. Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο της ΕΕ των «27» είναι κατά μέσο όρο διπλάσιο το ποσοστό εκείνων που δήλωσαν ότι έχουν την πεποίθηση ότι η φωνή τους δεν μετράει για την ΕΕ (64%) έναντι όσων πιστεύουν το αντίθετο (31 %).

Ακόμη και οι Γερμανοί πιστεύουν σε ποσοστό 54% ότι η φωνή τους ως πολιτών δεν ακούγεται από την ΕΕ έναντι του 42% που έχει την αντίθετη άποψη.

Δεν λειτουργεί δημοκρατικά

Ποιος θα περίμενε ποτέ ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες, έστω και οριακά, θα είχαν την άποψη ότι η ΕΕ δεν λειτουργεί δημοκρατικά; Αυτό όμως έδειξε το Ευρωβαρόμετρο – το 45% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι δεν είναι ικανοποιημένο από τη λειτουργία της Δημοκρατίας στην ΕΕ έναντι του 44% που υποστηρίζει το αντίθετο.

Και καλά ο μέσος όρος. Τι γίνεται όμως στις μνημονιακές χώρες; Το 77% των Ελλήνων δεν είναι ικανοποιημένο με τη Δημοκρατία της ΕΕ, ενώ μόνο το 20% είναι ικανοποιημένο. Μη ικανοποιημένο είναι το 66% των Πορτογάλων (έναντι 23%), το 54%των Ισπανών (έναντι 35%), το 53% των Ιταλών (έναντι 36%). Είναι προφανές ότι η δημοκρατική λειτουργία δεν είναι έννοια κενή περιεχομένου ούτε ένα γραφειοκρατικό άθροισμα διαδικαστικών κανόνων.

Έχει ιδιαίτερη πολιτική σημασία, επομένως, ότι οι πολίτες όσων χωρών βρέθηκαν υπό καθεστώς Μνημονίου και γνώρισαν από πρώτο χέρι τη συμπεριφορά των εκπροσώπων της Κομισιόν και της ΕΚΤ όταν βρεθείς στην ανάγκη τους σχημάτισαν αίσχιστη άποψη περί της δημοκρατικής λειτουργίας της ΕΕ.

Κανένας θεσμός δεν εμπνέει

Όπως φαίνεται από τις απαντήσεις, κανένας από τους θεσμούς της ΕΕ δεν εμπνέει εμπιστοσύνη στους ευρωπαϊκούς λαούς -ούτε η Κομισιόν ούτε το Ευρωκοινοβούλιο ούτε η ΕΚΤ ούτε οι Σύνοδοι Κορυφής των ηγετών, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο όπως λέγεται. Απλώς διαπιστώνουμε κατά σειρά ποιος ευρωθεσμός είναι αντιπαθέστερος από τους άλλους!

Εύκολα θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι η ΕΚΤ γεννά στους πολίτες το μεγαλύτερο αίσθημα έλλειψης εμπιστοσύνης και όντως έτσι είναι. Το 49% δεν την εμπιστεύεται σε πανευρωπαϊκή κλίμακα και μόνο το 37% την εμπιστεύεται. Τα ποσοστά έλλειψης εμπιστοσύνης είναι πολύ υψηλότερα στην Ελλάδα (81 % έναντι 17%), στην Ισπανία (75% έναντι 17%), στην Κύπρο (53% έναντι 34%)…

Δεύτεροι στη σειρά έλλειψης εμπιστοσύνης έρχονται οι ηγέτες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Δεν τους εμπιστεύεται το 43%, τους εμπιστεύεται το 36% κατά μέσο όρο στην ΕΕ των «27». Και αυτό το όργανο της ΕΕ, το ανώτερο όλων, δεν το εμπιστεύεται το 74% των Ελλήνων έναντι του 21% που του έχει εμπιστοσύνη και δεν το εμπιστεύεται το 62% των Ισπανών έναντι 23%…

Τρίτη στην έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών η Κομισιόν, καθώς δεν την εμπιστεύεται το 44% των ερωτηθέντων έναντι 40%, κατά πανευρωπαϊκό μέσο όρο. Εκρηκτικά και εδώ τα ποσοστά δυσπιστίας απέναντι στην Κομισιόν των Ελλήνων (77%) και των Ισπανών (54%), ενώ χαμηλότερα βρίσκονται οι Κύπριοι (52% έναντι 34%).

Δεν τη γλιτώνει ούτε το Ευρωκοινοβούλιο, αν και η έλλειψη εμπιστοσύνης απέναντι του είναι οριακή – 45% έναντι 44%. Και εδώ όμως οι Έλληνες, οι οποίοι δεν το εμπιστεύονται σε ποσοστό 70% (έναντι 28%), και οι Ισπανοί, με ποσοστό 66% έναντι 25%, ηγούνται της ευρωδυσφορίας και κατά του θεσμού της Ευρωβουλής που υποτίθεται ότι έχει κι ένα ελάχιστο υπόβαθρο δημοκρατικής νομιμοποίησης λόγω της απευθείας εκλογής των ευρωβουλευτών, οι οποίοι όμως στερούνται σχεδόν εντελώς ουσιαστικών αρμοδιοτήτων.

Σε λάθος δρόμο

Έχοντας κατά νου τα προαναφερθέντα στοιχεία, δεν είναι να απορεί κανείς που κατά μέσο όρο το 52% θεωρεί ότι τα πράγματα βαδίζουν σε κακή κατεύθυνση στην Ευρωπαϊκή Ένωση έναντι μόλις του 22% που έχει αντίθετη άποψη.

Οι Έλληνες, που έχουν υποστεί τα πάνδεινα από τους Ευρωπαίους επικυρίαρχους της πατρίδας μας, θεωρούν σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό (74%) ότι η ΕΕ βαδίζει σε λάθος δρόμο και μόνο το 9% λέει ότι η ΕΕ πάει σωστά. Από κοντά και οι Κύπριοι (71% η ΕΕ προχωρά άσχημα και 6% (!) σωστά), οι Ισπανοί (60% λάθος, 18% σωστά), οι Γάλλοι (56% έναντι 22%), οι Πορτογάλοι (53% -17%)…

Η πολιτική ουσία των δημοσκοπικών ευρημάτων του Ευρωβαρόμετρου είναι προφανής. Για να το πούμε συμπυκνωμένα, σε κανέναν σχεδόν τομέα οι Ευρωπαίοι πολίτες δεν εγκρίνουν την πολιτική που ασκούν οι ηγέτες της ΕΕ. Σε κάθε βήμα που αποφασίζουν οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, το χάσμα μεταξύ λαών και ηγεσίας γίνεται όλο και πιο αβυσσαλέο. Μέχρι πότε μπορεί, άραγε, να συνεχίζεται απρόσκοπτα μια ευρωπαϊκή ολοκλήρωση την οποία αντιμετωπίζουν όλο και πιο εχθρικά οι λαοί της Ευρώπης; Την απάντηση θα μας τη δώσει η ζωή.

(ΠΗΓΗ: περιοδικό Επίκαιρα)